Ba cấp độ tự nhận thức là một chủ đề thực sự lớn. Trong phần này, mình tập trung cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản và quan trọng nhất. Sau khi đọc xong bài viết, bạn sẽ có thể:
- Hiểu được tổng quan thế nào là 3 cấp độ tự nhận thức
- Xác định được mình đang ở đâu trong 3 cấp độ trên
Con người thường có xu hướng tự nhiên hướng tâm thức ra bên ngoài. Tự nhận thức chỉ xảy ra khi bạn bắt đầu hướng tâm thức của mình vào bên trong.
>>> Có thể bạn chưa biết: Chiêm tinh học có thể giúp bạn thấu hiểu cảm xúc của mình
Cấp độ 1: Tự nhận thức cơ thể
Ở cấp độ 1 bạn có khả năng nhận thức được trạng thái hiện tại của cơ thể và nhận thức được hành vi mình đang thực hiện.
Chúng ta thường có thói quen “đa nhiệm”, tức là cùng lúc làm nhiều việc. Trước đây mình từng có thói quen vừa ăn cơm vừa xem tivi hoặc vừa làm việc vừa nghe nhạc. Ban đầu, bạn có thể thấy những thói quen như vậy có vẻ vô hại. Nhưng thực tế, thói quan đa nhiệm đó khiến bạn khó có thể sống ở trạng thái tỉnh thức.
Khi bạn vừa ăn vừa xem phim, bạn không thực sự nhận thức được những gì đang diễn ra trong miệng. Bạn nhai và nuốt một cách tự động và vô thức. Trong trạng thái đó bạn không thực sự cảm nhận trọn vẹn hương vị của từng món ăn.
Việc nhận thức hành vi của bản thân có thể còn khó khăn hơn. Chúng ta thường xuyên đi lại trong vô thức, rửa bát trong vô thức, giặt đồ trong vô thức. Thậm chí cả những hoạt động quan trọng hơn như giao tiếp với người thân, chúng ta cũng thường xuyên ở trong trạng thái vô thức.
Nhiều năm trước khi mình mới tập thiền, mình thường xuyên cảm nhận thấy sức nặng ở vùng ngực. Một thời gian lâu sau đó mình bị ho và sốt. Mình đi khám và phát hiện bệnh lao ở thể nhẹ. Nếu bạn thực hành thói quen hướng tâm thức quan sát cơ thể nhiều hơn, bạn có khả năng nhận diện bệnh lý từ rất sớm. Bạn cũng nhạy cảm hơn đối với mọi nhu cầu của cơ thể, từ đó có thể chăm sóc bản thân tốt hơn.
Cấp độ 2: Tự nhận thức cảm xúc
Ở cấp độ 2 bạn bắt đầu có khả năng tự nhận thức được cảm xúc của bản thân ngay tức khắc khi nó xuất hiện. Riêng ở cấp độ này, mình có rất nhiều điều muốn chia sẻ với bạn.
Đa số mọi người thường lầm tưởng rằng họ biết họ đang cảm thấy gì. Nhưng nếu bạn chưa thực sự vượt qua cấp độ 1 phía trên, nhận thức cảm xúc là điều xa vời. Bạn không tin? Vậy ngay bây giờ bạn thử dừng lại và trả lời câu hỏi: Bạn đang cảm thấy sao? Bạn có thể miêu tả cảm xúc của bản thân ngay hiện tại?
Những người thiên về lý trí có thể cảm thấy khó chịu với câu hỏi này. Các bạn cảm thấy khó khăn để gọi tên cảm xúc của chính mình và đồng thời cũng không muốn làm việc đó.
Mình chắc chắn rằng cảm xúc là thứ sâu sắc và có ý nghĩa hơn bạn tưởng rất nhiều. Chúng ta thường có thói quen đánh giá thấp cảm xúc, coi nó là kẻ thù của thành công. Cảm xúc vốn dĩ cho chúng ta rất nhiều thông tin quan trọng. Cảm xúc kết nối trực tiếp với cơ thể và tâm trí của bạn, do đó muốn thực sự nhận thức chính mình, thấu hiểu chính mình bạn không thể ngó lơ những cảm xúc ấy.
Cấp độ 3: Tự nhận thức suy nghĩ
Ở cấp độ số 3, bạn bắt đầu nhận thức được những suy nghĩ và niềm tin xuất hiện trong đầu. Đây là cấp độ tự nhận thức nhiều cạm bẫy nhất theo quan điểm của mình. Chắc chắn mình sẽ làm nhiều chủ đề hơn chỉ để giúp bạn thoát khỏi những cạm bẫy đó.
Trước khi thực sự vượt qua cấp độ này, bạn có thể sẽ liên tục cảm thấy bị nỗi sợ hãi thách thức. Tâm trí là lãnh địa của bản ngã con người (ego). Khi bạn bắt đầu hướng tâm thức để quan sát những suy nghĩ của chính mình, bạn sẽ phải đối mặt với sự phản kháng dữ dội từ ego.
Cảm thấy thất vọng ê chề, bị sốc, tưởng như sắp đánh mất bản thân mình… Đó là những cảm xúc nhức nhối mình từng phải đối diện. Do đó, nếu bạn cũng thế thì bạn không đơn độc đâu!
Tự nhận thức suy nghĩ chắc chắn là bước nhảy lớn trong hành trình phát triển cá nhân của mỗi con người. Đó là lúc mà góc khuất đen tối nhất trong bạn được đưa ra ngoài ánh sáng. Bạn sẽ được nhìn thế giới với một tầm nhìn mới. Bạn có cơ hội được sống với một tâm thế mới. Bạn thoát khỏi những lập trình có sẵn trong não bộ, bắt đầu cho phép mình được mở rộng và tự khám phá những tiềm năng vô tận của cuộc sống.
Sau cấp độ 3 là gì tiếp?
Như mình đã từng nói, hành trình tự nhận thức không phải là một đường thẳng, mà là một đường xoắn ốc. Bạn sẽ thấy mình quay trở lại cấp độ 1, nâng cấp khả năng nhận thức cơ thể lên một tầm cao mới. Rồi sau đó bạn sẽ đi tiếp đi tiếp….
Nhiều bạn nói với mình rằng họ đang cố gắng hướng tới phiên bản tốt nhất của chính họ. Theo mình: Không có phiên bản tốt nhất, chỉ có phiên bản tốt hơn.
Mình sẽ dừng phần 1 của chủ đề các cấp độ tự nhận thức tại đây. Trong các phần tiếp theo mình định hướng sẽ đi sâu hơn vào từng cấp độ. Mình muốn giúp bạn có một tầm nhìn rõ ràng hơn về những gì bạn đang đi qua. Từ đó, những thông tin này có thể tiếp thêm cho bạn năng lượng để tiếp tục dũng cảm trên hành trình tự nhận thức chính mình.
